یکی از خطرهایی که باید جدی بگیریم و برای مقابله با آن مجهز باشیم، آتش‌سوزی است. در دنیای امروز به دلیل حجم ترافیک بالا ممکن است خودروهای آتشنشانی دیر به محل حریق برسند. به همین علت در ساختمان‌ها از تجهیزاتی مانند کپسول آتشنشانی و فایرباکس استفاده می‌کنند. یکی از جدیدترین و کاربردی‌ترین ابزار اطفاء حریق، اسپرینکلر است. اولین سوالی که در این زمینه مطرح می‌شود این است که سیستم اسپرینکلر چیست؟ اگر شما هم قصد ایمن کردن خانه یا محل کار خود را در برابر آتش دارید با ما تا انتهای مقاله همراه باشید که اطلاعات بیشتری در مورد این سیستم کسب کنید.
اسپرینکلر (پاشنده آب) چیست
اسپرینکلر یک سیستم اطفاء حریق و حساس به دما است که در مواقع آتش‌سوزی از طریق پاشش آب، باعث کاهش حرارت و خاموش شدن آتش می‌شود. این سیستم از گسترش آتش جلوگیری کرده و خسارات جانی و مالی را تا زمان رسیدن نیروهای آتشنشان کاهش می‌دهد. اسپرینکلر از اجزای زیر تشکیل شده‌است:
- قاب
به بدنه اصلی این سیستم که باقی اجزا روی آن نصب می‌شوند قاب می‌گویند.
- اتصال یا سنسور حرارتی
این قسمت از نوع حباب شیشه‌ای یا اتصال فلزی دوطرفه همراه با آلیاژ اشتعال‌زا است که برای تشخیص آتش و کنترل جریان آب به کار می‌رود.
- دفلکتور
نام دیگر این جزء، صفحه منحرف‌کننده جریان آب است. آب پس از برخورد با این بخش به قطرات کوچک‌تر تقسیم شده و به اطراف می‌پاشد.
- درپوش
در اسپرینکلر روزنه‌ای وجود دارد که میزان آب خروجی را کنترل می‌کند. برای جلوگیری از نشتی آب، قطعه‌ای به نام درپوش بین روزنه و حسگر حرارتی قرار می‌دهند. در مواقع آتش‌سوزی این درپوش کنار رفته و آب با فشار از آن خارج می‌شود.
سیستم اسپرینکلر انواع مختلفی مثل تر، خشک، سیلابی و پیش‌عملگر دارد که در ادامه به معرفی اجمالی هر کدام می‌پردازیم.
- سیستم اسپرینکلر تر
در این سیستم آب در لوله‌های اسپرینگلر جریان دارد و به محض بروز آتش‌سوزی و شکستن حباب به سمت بیرون پاشیده می‌شود.
- سیستم اسپرینکلر خشک
در لوله‌های سیستم خشک، هوای فشرده وجود دارد و در مواقع حریق، این هوا تخلیه شده و آب از اسپرینکلر خارج می‌گردد.
- سیستم اسپرینکلر سیلابی
در اسپرینکلرهای سیلابی، آب در پشت شیر کنترل اتوماتیک نگه داشته می‌شود. هنگام آتش‌سوزی، این شیر باز شده و آب از تمام اسپرینکلرها تخلیه می‌شود.
- سیستم اسپرینکلر پیش‌عملگر
این سیستم نیز شیر کنترل دارد اما به جای حسگر، دستور باز شدن شیر از طریق دستگاه کنترل مرکزی صادر می‌گردد.
سیستم اسپرینکلر چگونه کار می‌کند؟
برخلاف تصور غلطی که وجود دارد، اسپرینکلرها توسط دما فعال می‌شوند نه دود. در مواقع حریق، اسپرینکلرها در کوتاه‌ترین زمان ممکن به افزایش دما واکنش نشان داده و با پاشیدن آب باعث جلوگیری از پیشرفت آتش می‌گردند. به طور کلی در این نوع سیستم، حبابی شیشه‌ای تعبیه شده که مایع درون آن الکل، جیوه یا پایه گلیسیرین است. رنگ فاز مایع با توجه به دمایی که قادر به تحمل آن است تغییر می‌کند. رنگ‌های نارنجی، قرمز، زرد، سبز، آبی و بنفش به ترتیب برای دماهای 57، 68، 79، 93، 141 و 182 درجه طراحی شده‌اند.
زمانی که دمای محیط بر اثر آتش‌سوزی بالا برود مایع درون حباب اسپرینکلر می‌جوشد و شیشه را می‌شکند. سپس درپوش جدا شده، آب با فشار به دفلکتور برخورد می‌کند و روی محل حریق پاشیده می‌شود. روند پاشش آب تا زمانی که دمای محیط کاهش یابد و جلوی حریق گرفته شود ادامه می‌یابد. مدت زمانی که طول می‌کشد تا این سیستم فعال شود، حداکثر سه دقیقه است.
در جوامع شلوغ و پرتردد امروزی ممکن است در مواقع حریق، ماشین آتشنشانی با تاخیر به محل مورد نظر برسد. همین مسئله باعث افزایش تخریب و خسارات می‌شود. نصب سیستم‌های اسپرینکلر متناسب با هر مکان ضمن بالا بردن ایمنی، روند اطفاء حریق را سرعت می‌بخشد.
در منازل و اماکن اداری، درمانی و صنعتی برای مهار آتش از ابزارهای متفاوتی استفاده می‌کنند. اسپرینکلر، سیستمی کاربردی و پیشرفته برای اطفاء حریق محسوب می‌شود. این سیستم با پاشش آب، آتش را خاموش می‌کند و به دمای بالا حساس است. اسپرینکلرها انواع مختلفی مانند تر، خشک و سیلابی دارند که بسته به فضا و نوع هر ساختمان انتخاب و نصب می‌گردند. ما در این مقاله از تجهیزات آتشنشانی اینتر اسپایر تعریفی از اسپرینکلر (پاشنده آب) و نحوه عملکرد آن به شما خواننده گرامی ارائه دادیم.
